به گزارش اهراب نیوز،اندکی از محلات داخلی شهر که فاصله گرفته و وارد مناطق حاشیه نشین می شوی می توانی تفاوت های بالایی را بین دو منطقه احساس کنی که این تفاوت ها در نوع و شکل خانه ها و فرهنگ غالب بر این منطقه مشهود است.
لازم نیست در زمینه های عمرانی تخصص زیادی داشته باشی تا متوجه استحکام بسیار کم این خانه ها باشی، با نیم نگاهی به ساختمان های حاشیه شهر نیز می توان متوجه شد که وقوع زلزله ای در حد چند ریشتر می تواند فاجعه بزرگی در شهر به وجود بیاورد که در این میان قرار گرفتن تبریز در خط گسل زلزله عمق فاجعه را بیشتر می کند.
محلات پرجمعیت خلیل آباد، احمدآباد، ملازینال، یوسف آباد،احمد آباد،کوثر،ایده لو،منبع،سیلاب قوشخانه و برخی دیگر از محلات شهر تبریز هم اکنون عنوان حاشیه نشین به خود گرفته اند و مردم ساکن در آن که بیشتر از شهرها و روستاها دیگر استان به دلیل یافتن کار به تبریز آمده اند هم اکنون از مشکلات اقتصادی و فرهنگی بالایی رنج می برند و کمبود برخی زیرساخت ها و مراکز درمانی و آموزشی در آن از دیگر رنج های مردم این منطقه به حساب می آید.
پای صحبت مردم این منطقه که می نشینی از وضع بد بهداشت و برخی امکانات آموزشی گله مند هستند.
احمد یکی از ساکنان این منطقه از تبریز است که به خبرنگار مهر می گوید: حدود چهار سال پیش به بهانه پیدا کردن کار از روستای خود به تبریز آمدیم اما پیدا کردن کار خوب تنها یک رویا بود که فقط یک یا دوماه بعد از آمدن به این شهر متوجه غیرممکن بودن آن شدیم اما راه برگشتی هم به روستا نداشتیم و به دلیل برخی مشکلات مالی مجبور به سکونت در این قسمت از شهر شدیم.
وی ادامه می دهد: بیشتر مردمی که در این منطقه زندگی می کنند از شهرستان ها و روستاهای اطراف به تبریز آمده اند و به دلیل وجود برخی مشکلات همانند نیافتن کار در این قسمت ساکن شده اند که این امر سبب شده است بافت فرهنگی این قسمت از شهر متفاوت با دیگر مناطق باشد.
احمد با انتقاد از نبود برخی مراکز درمانی و بهداشتی در این ناحیه گفت: نبود مراکز درمانی در این نقطه از شهر سبب به وجود آمدن بیماری های مختلف در بین مردم منطقه شده است.
وی ادامه داد: بارها از سوی مسئولان شاهد سر دادن شعار توسعه متوازن و متعادل شهر تبریز بوده ایم اما مردم مناطق حاشیه نشین تافته جدابافته شهر تبریز هستند که از تمامی امکانات شهری دور مانده اند.
به سراغ یکی از مغازه داران واقع در منطقه ملازینال تبریز که یکی از قسمت های حاشیه نشین محسوب می شود، می روم و از وی در خصوص وضعیت منطقه می پرسم، وی می گوید: نبود امنیت در این قسمت از شهر یکی از بزرگترین مشکلات منطقه است زیرا در ساعات خاصی از شبانه روز به آسانی می توان شاهد تردد معتادان و حتی توزیع مواد مخدر بود.
وی ادامه می دهد: رفت و آمد در این مناطق بسیار سخت بوده و از ساعت خاصی نمی توان در کوچه پس کوچه های این مناطق تردد کرد زیرا امنیت لازم برای این امر وجود ندارد.
اسماعیل با بیان اینکه برخورد خاصی با توزیع کنندگان مواد مخدر این قسمت انجام نمی شود، گفت: این افراد حتی منطقه ویژه ای نیز برای توزیع مواد مخدر دارند و در میان دیده همگان به خرید و فروش می پردازند که این امر جای تعجب دارد.
نادره که سن بالایی دارد، خود را از اهالی این منطقه معرفی می کند و می گوید: منازل ما به گونه ای ساخته شده اند که هر کدام از این خانه ها به راحتی با یکدیگر ارتباط دارند و این سبب شده است که در طول روز و حتی شب هیچ امنیتی در منازلمان نداشته باشیم.
وی ادامه می دهد: بارها که خانه را برای چندین دقیقه ترک کرده ایم شاهد سرقت از منازلمان بوده ایم که این امر سبب شده هیچگاه خانه هایمان را حتی برای چند دقیقه نیز خالی نگذاریم.
نادره می افزاید: ما، مردم مناطق حاشیه نشین جزئی از شهر تبریز به حساب نمی آییم و نمی توانیم از نعمت آسایش و امنیت شهر برخوردار باشیم.
به کوچه کوچه این مناطق وارد که می شوی، می توانی چهره مظلوم کودکانی را ببینی که یا مشغول بازی دسته جمعی با یکدیگر هستند و یا در حال خواندن کتاب مدارس خود، کودکانی که قربانی رویاهای بلند پدر و مادر و یا دیگر اعضای خانواده خود شده اند.
سراغ دختر ۱۲ ساله ای می روم که گوشه ای از کوچه به همراه دوستانش نشسته و در حال خواندن کتاب درسی خود است، از وی در خصوص مدرسه های موجود در این مناطق می پرسم، می گوید: برای رفتن به مدرسه باید فاصله زیادی را از خانه طی کنیم که این امر سبب شده است حتی بسیاری از والدین کودکان خود را از رفتن به مدرسه باز بدارند.
یوسف محمدزاده، رئیس اداره بافت های فرسوده شهری سازمان راه و شهرسازی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه هم اکنون ۸۰ هزار خانوار در مناطق حاشیه نشین تبریز در شمال، جنوب و غرب تبریز زندگی می کنند، گفت: اکثر خانوارهای حاشیه نشین پر جمعیت هستند و طبق برآوردهای کارشناسی حدود ۴۰۰ هزار نفر از جمعیت تبریز را حاشیه نشینان تشکیل می دهند که در ۱۸ محله پر جمعیت در شمال و جنوب زندگی می کنند .
وی ادامه داد: طبق مصوبه دور دوم سفرهای استانی دولت گذشته ساماندهی حاشیه نشینی تبریز جزو برنامه های ملی قرار گرفت و هم اکنون با اختصاص ۴۱ هکتار زمین مناسب در نقاط مختلف شهر تبریز بدنبال انتقال بخشی از زاغه نشین ها به سکونت گاه های رسمی و استاندارد هستیم .
محمدزاده افزود: با بررسی کارشناسان شهرسازی و مسکن در وهله اول سه هزار خانوار حاشیه نشین در ضلع جنوبی اتوبان پاسداران به این مناطق منتقل خواهند شد که تاکنون ۱۲۰ میلیارد ریال برای آن هزینه شده است .
رئیس اداره بافت های فرسوده شهری سازمان راه و شهرسازی استان با اشاره به غیراستاندارد بودن خانه های این مناطق گفت: متاسفانه اکثر جمعیت ۴۰۰ هزار نفری حاشیه نشین تبریز در مناطق شمالی شهر استقرار یافته اند که ۹۰ درصد خانه های آنها غیر استاندارد ساخته شده است.
معاون فنی و عمرانی شهردار تبریز نیز در این خصوص گفت: بر اساس مطالعات انجام شده، ساختوسازها و اسکان صورت گرفته در ضلع شمالی تبریز و بهموازات اتوبان پاسداران حدودا ۶۰ درصد حاشیهنشینی را تشکیل داده و ۴۰ درصد مابقی حاشیهنشینی بهصورت پراکنده از سطح حاشیهای مخصوصا در جنوب و غرب تبریز به وجود آمده است.
محبوب عبدالهپور با اشاره به سکونت ۴۰۰ هزار نفر در مناطق حاشیهنشین تبریز گفت: این موضوع تهدید آفرین بوده و در صورت بروز حوادث طبیعی، امکان ارائهی هرگونه عملیات امداد و نجات را مختل خواهد کرد.
معاون فنی و عمرانی شهردار تبریز با تأکید بر اینکه قوانين شهرداری در سال ۱۳۲۸ نوشتهشده و در حال حاضر کارآمدی لازم را ندارد، افزود: ازیکطرف ناکارآمدی قوانین و از طرف دیگر عدم مدیریت واحد شهری در شهرها و بهخصوص در کلانشهرها ساختوساز غیرمجاز یا سکونتهای غیررسمی را توسعه داده است.
وی با بیان اینکه اخیرا در شهرداری تبریز این مسائل پیشبینیشده و شهردار و شورای شهر تبریز بر مدیریت هماهنگ تأکید دارند، تصریح کرد: هماهنگی مدیران شهرداری به مدیریت واحد حرایم منجر شده و با مشخص شدن مدیر این قسمت تا حد ممکن ساختوسازها در حرایم، مقرر گردیده بر اساس برنامهریزی صورت گرفته از سوی شهرداری تبریز پیش رود.
عبدالهپور اظهار امیدواری کرد: با اجرای این سیاستها، زمانی که در آینده الحاق حرایم به شهر تبریز اتفاق میافتد، دیگر شاهد افزایش حاشیهنشینی یا پیش روی سکونتگاههایی که غیر امن هستند، نخواهیم بود.
وی با اشاره به اتفاقات تلخ گذشته ازجمله زلزلهی ورزقان گفت: در زلزلهی ورزقان و اهر همه همت کرده و مشکل حل شد ولی اگر این اتفاق در تبریز و مناطق حاشیهنشین آن رخ دهد، خسارات جانی، مالی و اجتماعی احتمالی قابلمقایسه با دیگر زلزلههای اتفاق افتاده در سطح کشور نیست که باید به اهمیت این موضوع واقف باشیم.
عبدالهپور با اشاره به عملکرد شهرداری تبریز در سال جاری، مسیر گشاییهای ضروری برای دسترسی مناطق حاشیهنشین را که در طرح تفضیلی نیز پیشبینیشدهاند، اولویت اول شهرداری دانست و ادامه کوثر شرقی تا پاسداران، تقاطع امتداد ثقهالاسلام تا اتحاد، امتداد ۴۵ متری و اتصال شرق و غرب به ایده لو و دسترسی آخر احمدآباد و ملازینال و یوسفآباد به اتوبان پاسداران را ازاین دست پروژههای اولویتدار شهرداری برشمرد.
معاون فنی و عمرانی شهرداری تبریز، مسیر گشایی در منطقهی ملازینال را در ردیف این پروژهها اعلام و تصریح کرد: پروژه اسکان حاشیهنشینی ۲۲۰ واحدی برای افرادی که در سکونتگاههای ناامن زندگی میکنند، در نظر گرفتهشده است و بهمرور بر تعداد این پروژهها بهصورت تصاعدی افزوده خواهد شد.
وی با درخواست همکاری دولت و دستگاههای اجرایی با شهرداری تبریز گفت: طبق برآورد سال ۹۳ اعتباری بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان خارج از اعتبارات عمرانی بودجهی شهرداری تبریز برای تداوم این بازسازیها و انتقال حاشیهنشینان به مناطق امن مسکونی موردنیاز است که حدود هفتاد درصد این مبلغ برای احداث واحدهای مسکونی و مابقی برای انتقال خدمات شهری از قبیل آب و فاضلاب، برق، گاز و تلفن برآورد شده است.
طبق نظر تمامی کارشناسان، بحث حاشیه نشینی به معضل بزرگی برای شهر تبریز تبدیل شده که حل آن نیازمند همکاری و هماهنگی بین مسئولان شهری است تا میزان بزهکاری به وجود آمده از طریق زندگی در این مناطق کاهش یابد.
گزارش: فائزه زنجانی/مهر