| میهمانان این هفته برنامه مناظره، کیخواه، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست به عنوان مسئول از این سازمان، وحید جلال زاده استاندار آذربایجان غربی، نادر قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، علیرضا دائمی سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو، محمد درویش فعال محیط زیست و عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و منصور حقیقت پور نماینده مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی هستند. این برنامه «مناظره» با رویکردی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هر هفته ساعت ۱۶.۳۰ تا ۱۹ روی آنتن شبکه یک سیما می رود که این امروز با توجه به بحران پیش روی دریاچه ارومیه در خصوص موضوع بررسی وضعیت دریاچه ارومیه به گفت‌و‌گو می پردازند. برپایه این گزارش، دریاچه ارومیه از طریق ۱۱ رود تغذیه می‌شود. این دریاچه جزو ده دریاچه کم نمک کره زمین است. تغییر ماهیت دریاچه ارومیه را به عنوان بزرگترین پدیده بیابان‌زایی قرن ارزیابی می‌کنند. شرایط کنونی در دریاچه ارومیه در ۴۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. برخی نقش عامل انسانی را در این تغییر ماهیت دخیل می‌دانند. انتقال آب از رود ارس و دریای خزر و بارورسازی ابرها را به عنوان راهکارهایی مطرح کرده‌اند اما تاکنون اقدامی نشده است.کارگروهی ویژه در دولت یازدهم زیر نظر وزارت نیرو برای نجات دریاچه ارومیه تشکیل شده است. *استاندار آذربایجان غربی: دریاچه ارومیه وضعیت بحرانی دارد وحید جلال زاده استاندار آذربایجان غربی آغازگر این مناظره بود. حال دریاچه ارومیه اصلا خوب نیست و وضعیت بحرانی را طی می‌کند. این دریاچه یکی از مناطق دیدنی و یکی از بهترین حیات‌های وحش بوده است. در گذشته مردم احساس آرامش داشتند. به عنوان یکی از ذخیره‌گاه زیست کره در سازمان بین‌المللی یونسکو مطرح شده است. یک پارک ملی است. وی افزود: سالیان سال این دریاچه مادر مردم و منطقه بوده است. امروز بحران دریاچه ارومیه غم و اندوهی را بر دل همه گذاشته است. موضوع دریاچه ارومیه سه دهه است که در باره آن غفلت کرده‌ایم و از کشاورزی و منابع آبی آن غفلت شده است. * نماینده مردم اردبیل : انتقال آب از حوزه ارس به دریاچه ارومیه غیر علمی و غیر اقتصادی است منصور حقیقت پور نماینده مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی نیز گفت که دریاچه ارومیه بر پایه قواعد طبیعی دارای حیات منطقی بود و ارتباط منطقی بین آب شور دریاچه و آب خوار منطقه برقرار بود اما برنامه‌ریزی غلط بدون لحاظ استعدادها و آمایش استان باعث شد تا دریاچه ارومیه این وضعیت را پیدا کند. وی افزود: دریاچه ارومیه ۱۴ میلیارد متر مکعب کسری آب دارد که اگر مسئولان استان و برنامه‌ریزان در دوران گذشته تصمیمات صحیحی می‌گرفتند امروز شاهد این وضعیت نبودیم افرادی که اجازه توسعه بخش کشاورزی از ۱۰۰۰ هکتار به ۴۵۰ هزار هکتار را صادر کردند و افرادی که طرح ساخت سدهای فراوان را در دستور کار قرار دادند امروز باید در برابر وضعیت فعلی این دریاچه پاسخگو باشند. حقیقت پور ادامه داد: مدیرانی که اجازه دادند ۳۰ هزار چاه عمیق در منطقه حفر شود در صورتی که جابه‌جایی دستگاه حفاری در این منطقه غیرقانونی است و افرادی که در طول این سال‌ها در برابر وظایف قانونی خود در بخش محیط زیست کوتاهی کردند در برابر وضعیت امروزی دریاچه ارومیه پاسخ دهند. نماینده مردم اردبیل با اشاره به این که علائم دریاچه ارومیه را باید در استان آذربایجان غربی یافت، گفت: انتقال آب از حوزه‌های دیگر به دریاچه دیگر غیر علمی و غیر کارشناسی است و منجر به احیا نمی‌شود، برای نجات این دریاچه از وضعیت فعلی نیازمند تغذیه آب‌خانه‌ها هستیم. بنابراین انتقال آب از حوزه ارس به دریاچه ارومیه غیر علمی و غیر اقتصادی بوده واشکالات بسیاری را به لحاظ فنی و حقوقی دارد. وی ادامه داد: انتقال آب از حوزه ارس به دریاچه ارومیه حیات نیم میلیون جمعیت را که در پایین دست رودخانه ارس در حوزه اردبیل ازاین آب استفاده می کنند به خطر می‌اندازد همچنین ما برآورد مناسبی از میزان حقآبه درباره رودخانه ارس در اختیار نداریم بنابراین می‌توان با یک اقدام دسته‌جمعی دریاچه را زنده کرد. *سرپرست معاونت آبفای وزارت نیرو: بالاترین ارتفاع آب دریاچه ارومیه در سال ۷۴/ مصرف آب را بهینه کنیم در ادامه مناظره درباره نجات دریاچه ارومیه علیرضا دائمی سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو عنوان کرد: مباحث خود را در ۳ قسمت ارائه می‌کنم قسمت اول مبنی بر اینکه چرا این پدیده اصلا رخ داده است، دریاچه ارومیه در سال ۷۴ بالاترین ارتفاع آب را در بر داشت به شکلی که مشکلات زیادی را برای منطقه ایجاد کرده بود. در سال ۸۷ به بعد با سرعت میزان کاهش این دریاچه شروع شد که خشکسالی شدیدی را نیز همراه داشت که ۳ سال ادامه داشته است. متاسفانه این خشکسالی ۱۴ سال است که همچنان ادامه دارد ولی در منطقه توسعه متوقف نشده است. یعنی هم بحث کشاورزی با سرعت ادامه دارد و هم مباحث توسعه و موارد دیگر... وی تصریح کرد: در خصوص اثراتی که بر روی دریاچه بوده است ابتدا توسعه کشاورزی است، احداث مخازن سد موثر بوده است زیرا سدها مصرف‌کننده آب نیستند ولی تامین آب شرب برای مصارف، صنایع و کشاورزی را برعهده دارند و طبعا این توسعه بی ارتباط نبوده است در بحث خشکسالی هم مبحث تغییر اقلیم اثر داشته است میزان بارندگی به طور متوسط ۳۸۰ میلیمتر در سال بوده و این عدد در ۴ و ۵ سال اخیر که در حال حاضر فرآیند خشکسالی دریاچه توسعه پیدا کرده است به ۳۰۵ میلیمتر کاهش یافته است و امسال هم تقریبا به زیر ۳۰۰ میلیمتر رسیده است و سال آبی در پایان شهریورماه به اتمام می‌رسد. دائمی اظهار داشت: درجه حرارت نیز افزایش یافته است اندازه‌گیری‌ها و مطالعاتی که صورت گرفته است نشان می‌دهد دو درجه گرمایش دریاچه ارومیه بیشتر شده است و این دو درجه حجم تبخیری را که ایجاد می‌کند بسیار چشم‌گیر است. الگوی بارندگی نیز تغییر کرده است که توضیح آن را دادم همه این موارد باعث شده است که دریاچه رو به شرایط بسیار بد است و نیمی از دریاچه خشک شده است. عمق دریاچه به حداقل رسیده است. وی درباره راه‌حل‌هایی که می‌توان برای نجات دریاچه ارومیه داشت عنوان کرد: این راه‌حل‌ها در سه دسته در وزارت نیرو در حال بررسی هستیم. دسته اول این است که مردم حوزه باید کمک کنند مصارف آب در حوزه باید بهینه شود ما الان در شرایطی که دریاچه در موقعیت بسیار بدی است و همه می‌دانند که حوزه دریاچه ارومیه یک حوزه بسته است و حوزه‌های بسته در کشور محدود داریم مانند کاسه‌ای است که تمام میزان بارندگی در آن در نهایت به دریاچه می‌رسد و وقتی مصارفمان بیشتر باشد بیشترین آسیب به کفه طبیعی که دریاچه است می‌خورد. دائمی تصریح کرد: نکته بعد ما اگر بتوانیم مدیریت آب کشاورزی که ۹۲ درصد مصارف آب در حوزه را در بر می‌گیرند یعنی از این ۶ میلیارد آبی که در آن حوزه داریم بخش عمده‌ای از آن در کشاورزی مصرف می‌شود و طبعا حق دریاچه به خوبی رعایت نمی‌شود این نکته اول. نکته دوم درباره انتقال بین حوزه‌ای است و انتقال بین‌حوزه‌ای ضوابطی دارد و هم در مراجع بین‌المللی بر آن صحه گذاشته شده است و هم در داخل کشور مصوباتی برای این کار داریم. البته انتقال بین حوزه‌ای باید حتما مطالعه شود و اگر دارای آسیب‌های زیست‌محیطی یا مباحث اقتصادی یا بحث حوزه دهنده باید حتما مد نظر قرار بگیرد در هر صورت بدون مطالعه هیچ طرح انتقال بین حوزه‌ای نباید به اجرا در آید. دائمی تصریح کرد: نکته بعد ما اگر بتوانیم مدیریت آب کشاورزی که ۹۲ درصد مصارف آب در حوزه را در بر می‌گیرند یعنی از این ۶ میلیارد آبی که در آن حوزه داریم بخش عمده‌ای از آن در کشاورزی مصرف می‌شود و طبعا حق دریاچه به خوبی رعایت نمی‌شود این نکته اول. نکته دوم درباره انتقال بین حوزه‌ای است و انتقال بین‌حوزه‌ای ضوابطی دارد و هم در مراجع بین‌المللی بر آن صحه گذاشته شده است و هم در داخل کشور مصوباتی برای این کار داریم. البته انتقال بین حوزه‌ای باید حتما مطالعه شود و اگر دارای آسیب‌های زیست‌محیطی یا مباحث اقتصادی یا بحث حوزه دهنده باید حتما مد نظر قرار بگیرد در هر صورت بدون مطالعه هیچ طرح انتقال بین حوزه‌ای نباید به اجرا در آید. وی خاطر نشان کرد: بحث دیگری که درباره دریاچه ارومیه مطرح است چون مشابه دریاچه ارومیه در جاهای دیگر دنیا نیز داریم در ایالات متحده آمریکا یک دریاچه بزرگی داریم که همزاد دریاچه ارومیه است یعنی هم دریاچه کم عمق محسوب می‌شود و جاهای دیگری نیز وجود دارد در واقع یک برنامه‌ای که مورد تایید محیط زیست باشد برای حفظ دریاچه تا عمق آب بالا نگه داشته شود و میزان تبخیر را به حداقل برسانیم و کلیه کارهایی که برای دریاچه می‌توان انجام داد دقیقا در این سه دسته مطالعه کرده‌ایم. * فعال محیط زیست: محیط زیست مسئله‌ای فانتزی نیست/ نگاه‌‌ها را باید تغییر داد محمد درویش فعال محیط زیست، با اشاره به بزرگی اتفاقی که در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه افتاد، گفت: اتفاقی که در حال حاضر در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه در حال وقوع است بسیار بزرگ است، این اتفاق در مساحتی به بزرگی ۵ برابر کشور لبنان در حال وقوع است. وی در ادامه با اشاره به آب قابل استحصال از دریاچه ارومیه گفت: ۷ میلیارد متر مکعب از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال در کشور مرتبط با دریاچه ارومیه است و این نشان دهنده اهمیت دریاچه ارومیه در آب قابل استحصال کشور است. این مدرس دانشگاه با بیان اینکه باید شهامت معرفی مولفه‌های تاثیرگذار در این فاجعه را داشته باشیم، گفت: اگر نتوانیم مولفه‌های این مساله را با شهامت معرفی کنیم با وضعیتی به مراتب بدتر از این روبه‌رو خواهیم شد. ما در حال حاضر در ۷۰ دشت بزرگ کشور بین ۱/۵ تا ۲ متر از سطح آب زیرزمینی را از دست داده‌ایم و این در حالی است که در دریاچه ارومیه این میزان کمتر از ۳۰ سانتی‌متر است و این مساله نشان دهنده از دست رفتن دیگر منابع آب در کشور است که به دلیل زیرزمینی بودن آن قابل رویت نیست. وی با اشاره به اهمیت مساله محیط زیست آن را یک مساله مرتبط با بهره‌وری و نشاط مردم دانست و گفت: محیط زیست یک مساله فانتزی نیست و ارتباط مستقیم با شاخص‌های بهره‌وری و نشاط مردم دارد. پس نباید فکر کنیم که ورود به این مساله یک مساله پیش پا افتاده و درجه ۲ است. درویش با بیان اینکه از ابتدای دهه ۷۰ نگاه به این دریاچه عوض شد، افزود: در ابتدای دهه ۷۰ درست زمانی که این دریاچه در حال وسعت بود و مساحت از ۳۲۰ هزار هکتار به ۶۸۰ هزار هکتار افزایش یافته بود، برخی تصور کردند که آب شیرین در حال ورود به دریاچه‌ای شور است و از این بابت دچار نگرانی شدند. وی با بیان اینکه نباید متهم اصلی را خشکسالی معرفی کرد، گفت: در حالی که بیش از ۱۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز و ۷۲ سد بزرگ و کوچک در این مناطق احداث شده و وسعت زمین‌های کشاورزی به بیش ۱۰۰ درصد افزایش یافته درست نیست که انگشت اتهام را به سمت آسمان برد و خشکسالی را مقصر وضعیت فعلی دریاچه ارومیه معرفی کرد. درویش با اشاره به عهدنامه سال ۸۷ گفت: باید قبول کنیم طراحی و مهندسی را باید امروز بر مبنای بوم‌شناختی این دریاچه از نو شروع کنیم. *نماینده مردم ارومیه: توان احیای تالاب‌ها و دریاچه‌ها را داریم نادرقاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه این مناظره، با عرض تبریک هفته دفاع مقدس اظهارداشت: درمجلس نهم و دهم جلسات متعددی صورت گرفت ولی دولت هنوز لایحه ای در این خصوص نداده و پیگیری و پشتیبانی نکرده است دلیل این موضوع چیست؟ وی ادامه داد: نظام جمهوری اسلامی ایران توان احیای همه تالاب‌ها و دریاچه ها را دارد و در این زمینه موفق خواهد شد. موضوع ما تنها احیای دریاچه ارومیه نیست بلکه کل تالاب‌ها و حتی دریاچه زرین رود در اصفهان بوده که مدنظر ما قرار دارد. قاضی‌پور بیان کرد: آقای محمدی‌زاده وخانم ابتکار هر دو در خصوص دریاچه ارومیه سهیم بودند که باید امروز حضور پیدا کرده و پاسخگو می‌شدند ولی نیامدند.در واقع مجوزها در زمان این دو بزرگوار صورت گرفت که ما در این راستا گلایه داریم. وی اظهار داشت: معاون رئیس جمهور در کارگروه سهیم بوده و خود وزیر را که متهم است مسئول کرده است انتظار داریم رئیس جمهور خود به میدان بیاید چرا که این جنگ جنگ نفت نیست بلکه جنگ آب است. نماینده مردم ارومیه گفت: ۷ هزار و ۴۸ متر نسبت به سال ۸۴ ما کاهش آب داشته و باید بگوییم ما با کشاورزی حیات‌مان می‌گذرد که اگر دریاچه خشک شود کشاورزی نیز خشک می‌شود و همچنین نیز به مراتب شرکت‌های تولید شیر پاستوریزه و کنسرو و دیگر شرکت‌ها تعطیل می‌شود. قاضی پور گفت: ۳.۵ کوچ اجباری به نقاط کشور صورت گرفته است که این نشان از عدم مدیریت مسئولان بوده در واقع عدم مدیریت مناسب مسئولان باعث خشکسالی شده است و ما راضی نیستیم که حتی یک قطره آب کشاورزی کم شود در واقع انتظار داریم راه حل عملیاتی شروع شود. وی با بیان اینکه جلسات کارگروه روهوا است، گفت: ما عدالت می‌خواهیم و باید بگوییم که تمام مصوبات کارگروه در آذربایجان غربی انجام می‌شود که این خود بسیار مهم بوده و گام موثری است.همچنین کتاب‌هایی به چاپ رسیده که با این وجود ما شاهد هیچ اقدامی نبودیم. نماینده مردم ارومیه گفت: باید آب ارس به دریاچه ارومیه راه پیدا کند و وزارت نیرو در این زمینه هراس نداشته باشد همچنین دستگاه‌هایی که برای ایجاد ابر خریده شده از آن استفاده کنند تا بتوانیم مشکلات را رفع کنیم ما آب می‌خواهیم آب . قاضی پور گفت: نباید کشاورزی خشک شود و به دلیل احیای دریاچه ارومیه آب کشاورزی را استفاده کنند و به بهانه آن به جای دیگر ببرند در واقع ما راضی نیستیم آب کشاورزی کاهش یابد. *معاون سازمان محیط زیست: قصور در حفظ محیط زیست/وضعیت دریاچه ارومیه را در زاینده رود،هامون و بختگان نیز شاهد هستیم احمدعلی کیخواه،معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه خوشحالیم که با مطرح شدن اتهامات در مورد سازمان محیط زیست چه صحیح چه غلط مسائل محیط زیست در کشور مطرح می‌شود گفت: یک رویکرد ما می‌تواند این باشد که چه کسانی در بحث وضعیت فعلی دریاچه ارومیه مقصر هستندو باعث ایجاد این شرایط شده اند که البته به برخی از موارد اشاره شد . وی افزود: تغییرات آب و هوا در وضعیت کنونی دریاچه ارومیه موثر است چرا که هم اکنون ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش نزولات آسمانی را شاهد هستیم بنده چند سال پیش در کنفرانس جهانی آب شرکت کرده بودم که در این کنفرانس همه متخصصان جهان تاکید کردند اقلیم تغییر کرده و ما باید خود را با شرایط جدید تطبیق دهیم. معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه در حوزه دریاچه ارومیه آنچه که اتفاق افتاده نمی‌تواند از تغییرات اقلیم دور باشد گفت: برایند تلاش‌های توسعه‌ای و احداث سدها جهت امرار معاش و معیشت مردم در وضعیت فعلی دریاچه تاثیرگذار بوده است به گونه‌ای که سی و نیم میلیارد متر مکعب از حق آبه تالاب را به بخش اقتصادی بردیم اما تمام این اتفاقات معلول یک علت بزرگتر است آنچه که در دریاچه ارومیه اتفاق افتاده به دلیل مدیریت غلط و ناصحیح منابع اب در کشور است. کیخواه بیان کرد: آب‌های زیرزمینی به عنوان ذخایر احتیاطی برای هر کشور محسوب می‌شود اما در حوزه دریاچه ارومیه ما چه کرده‌ایم هم اکنون وضعیت دریاچه ارومیه را در زاینده رود، هامون، بختگان و شایگان نیز شاهد هستیم و اگر این شیوه مدیریت را اصلاح نکنیم این اتفاقات بیشتر رخ می‌دهد . وی ادامه داد: آقای قاضی پور عنوان کردند که زمانی که این اتفاق رخ داد خانم ابتکار رئیس سازمان محیط زیست بود اما جالب است که در جلسه دیشب با ایشان نامه‌هایی را نشان دادند که به امضای ابتکار به وزیر نیروی وقت ارسال شده بود که در آن شرایط امروزی دریاچه ارومیه پیش بینی شده بود یعنی کارشناسان محیط زیست پیش‌بینی کرده‌بودند که چنین اتفاقی برای دریاچه ارومیه رخ می‌دهد اما کو گوش شنوا. معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: وقتی به محیط زیست اینگونه نگاه می‌کنیم بنابراین چنین نتایجی نباید غیرقابل تصور باشد باید بدانیم که محیط زیست یعنی دفاع از امنیت پایدار کشور. * پرسش‌های کوتاه و پاسخ‌های قابل تامل در ادامه برنامه مناظره وضعیت دریاچه ارومیه مجری این برنامه از آقای حقیقت‌پور نماینده اردبیل پرسید آیا شما اجازه نمی‌دهید آب ارس به دریاچه ارومیه منتقل شود که وی عنوان کرد: در خصوص آب ارس موارد جدی وجود دارد اولا برپایه قوانین بالادستی یک میلیارد و نهصد میلیون متر مکعب حق آبی استان از ارس است چقدر آن را آقایان عنوان می‌کنند این آب از دو کانال باید به ما تحویل داده شود که الان یک کانال تحویل می‌شود. بر پایه این آب یک تمدن جدید در منطقه شکل گرفته است و بر پایه این آب تمامی روستاهای ما تغییر وضعیت اجتماعی داده‌اند و بر پایه این آب تمامی عشایر ما آمده‌اند سکنی گزیده‌اند. میلیاردها دلار، از قبل از انقلاب و از ۴۰ سال قبل یعنی از سال ۱۳۵۲ برای این آب از حوزه شمال استان اردبیل سرمایه‌گذاری جدی شده است. مجری مناظره در سوال دیگری از آقای حقیقت‌پور پرسید آیا مردم اردبیل حاضر نیستند آب کمتری را بردارند تا دریاچه ارومیه نجات پیدا کند؟ حقیقت‌پور پاسخ داد: خیر، ما معتقدیم که علاج زنده کردن دریاچه ارومیه تخریب حوزه اردبیل نیست. راهکار در خود حوزه ارومیه وجود دارد. بر پایه این گزارش، مجری برنامه مناظره در پرسشی از دائمی سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو پرسید آیا راهکار دیگری به جز انتقال آب ارس وجود ندارد گفت: ببینید اولا همان‌طوری که توضیح دادم انتقال بین حوزه‌ای ضوابطی دارد حتما باید این ضوابط رعایت شود اینکه ما به صورت مطلق باید این کار را انجام دهیم یا این کار را انجام ندهیم بدون کارشناسی مورد قبول ما نیست. در خصوص راهکار هم باید عنوان کنم که انتقال بین حوزه‌ای آخرین راهکاری است که ما استفاده می‌کنیم یعنی ابتدا باید حوزه را از نظر مصارف آب بهینه کنیم و بحث کاهش آب کشاورزی که مطرح می‌شود. دائمی در پاسخ به این پرسش که این بهینه‌سازی تا کی صورت پذیرد عنوان کرد: به اعتقاد ما الان مطالعات بین حوزه‌ای در دست انجام است. دائمی در پاسخ به این پرسش که تا زمانی‌که این مطالعات شما بخواهد انجام شود دریاچه ارومیه نیز نابود خواهد شد بیان داشت: به هر حال باید به همین دلیل ما عنوان می‌کنیم که باید تمام مولفه‌ها در نظر گرفته شود. * مطالعاتی که ناقص است در ادامه این مناظره مجری برنامه از قاضی‌پور نماینده ارومیه این سوال را مطرح کرد که آیا با صحبت‌های آقای دائمی و حقیقت‌پور موافق هستید، که وی گفت: بنده ضمن احترام به مردم ولایتمدار استان اردبیل اطلاع دارم که مطالعات این آقایان ناقص است. من عرض کردم از آب مازاد، رودخانه ارس یک رودخانه عظیمی است در زمان طغیان کلی مشکلات برای استان آذربایجان غربی بوجود می‌آورد خسارت فراوانی به استان وارد می‌کند هر چند وزارت نیرو مدیریت صحیحی ندارد. سد در آذربایجان غربی است، مدیریت آن با آذربایجان شرقی است ولی آب‌بر آن با استان اردبیل است. منصور حقیقت‌پور در پاسخ به قاضی‌پور گفت: ما براساس قوانین بالادستی و سرمایه‌گذاری ۴۰ ساله اخیر باید سهم حقآبه استان اردبیل از این آب جدا شود و مابقی میان ۳ حوزه ارومیه، آذربایجان شرقی و غربی بر مبنای نیازمندی آنها تقسیم شود. *نجات دریاچه یا تامین آب کشاورزی محمد درویش در پاسخ به این سوال که واقعا ما باید میان نجات دریاچه ارومیه و تامین آب کشاورزی یکی را انتخاب کنیم، گفت: ما در استان خوزستان تجربه عینی استفاده از آب مازاد را داشتیم، ما در این استان با توجه به این تفکر تعداد زیاد سد را در بالادست خوزستان احداث کردیم و یک میلیون نخل را در اروندکنار از دست دادیم و تقریبا تمامی تالاب‌های این منطقه به شدت در حال تهدید هستند و ۳۰ درصد از موجودیت‌شان را از دست دادند لذا تفکر انتقال آب مازاد در کشوری که روی کمربند خشکی دنیا قرار گرفته مساله خطرناکی است و ما فقط و فقط در شرایطی مجاز به انتقال آب بین حوزه‌ای هستیم که بیم مرگ مردم وجود داشته باشد. وی با بیان هزینه انتقال آب بین حوزه‌ای گفت: ما برای انتقال هر لیتر آب باید حدود ۲/۸ دلار هزینه کنیم و کدام کشاورزی است که می‌تواند با چنین هزینه‌ای روی پای خود بایستد. لذا همانطور که در ابتدای سخنانم به آن اشاره کردم حوزه دریاچه ارومیه وضعیت بهتری نسبت به دیگر مناطق کشور دارد به طوری که میزان تبخیر در این حوزه ۱۰۰۰ میلیمتر است و میانگین تبخیر در مناطق دیگر به ۲۰۰۰ میلیمتر می‌رسد. لذا من معتقدم باید راهکار انتقال آب بین حوزه‌ای به عنوان آخرین راهکار مطرح شود. این فعال محیط زیست با اشاره به مشکلات کشاورزی در کشور گفت: میانگین راندمان آبیاری در استان‌های شمالی غربی کشور ۳۰ درصد است و ضایعات کشاورزی نیز ۳۰ درصد است لذا ما باید بخش نرم‌افزاری را در کشاورزی ارتقاء می‌دادیم و من بر این باورم که اگر استانداردسازی در حوزه کشاورزی اتفاق می‌افتاد کشاورزان می‌توانستند با یک سوم آب فعلی راندمان خوبی را داشته باشند. وی در ادامه افزود: لذا اگر سرمایه‌گذاری‌هایی که در بخش سدسازی صورت گرفت، در ارتقاء راندمان کشاورزی هزینه می‌شد وضعیتی به مراتب بهتری داشتیم. * کشاورزی را فلج نکنید برپایه این گزارش ، مجری از قاضی پور پرسید که چرا وضعیت اینگونه شده است، قاضی پور پاسخ داد: از آقایان باید بپرسید که چرا اینگونه است. ما به هیچ وجه راضی نیستیم یک درخت در دشت مغان خشک شود ما آب مازاد را بر می‌داریم حرف حرف کارشناسی است متخصصین امر مطالعه کرده‌اند و این مسئله عملیاتی است و موقت نیز هست و خداوند متعال یک بارش خوب نازل کند و این مشکل دریاچه ارومیه حل شود مانند سال ۷۴ و یا این دریاچه طغیان کند و روستاها را به زیر بگیرد. ما معتقد هستیم حتما باید این کار انجام شود چون مطالعاتمان تمام شده است ولی وزارت نیرو اعتقاد انجام کار ندارد و فقط بلد است آب بفروشد و شما چرا سوال نکردید از آب دریاچه ارومیه چرا به کارخانه‌ها می‌دهند چرا به ذوب‌آهن می‌دهند. وی افزود: تبریز دو میلیون جمعیت داشته باشد مصرف آبش می‌شود یک میلیون و هفتصد هزار متر مکعب ولی شما الان ۵ میلیون متر مکعب آب بر می‌دارید یکی دیگر از فازهایتان ۵ میلیون متر مکعب آب بر می‌دارد و فاز سوم نیز ۱۲ میلیون متر مکعب بر می‌دارد و در مجموع ۲۷ میلیون متر مکعب آب دریاچه بر می‌دارید که خود یک دریاچه می شود می‌خواهید ما را فلج کنید؛ بسم‌الله. * راهکارهای پیشنهادی میهمانان برای نجات دریاچه ارومیه در ادامه مناظره مهمانان در فرصت یک دقیقه‌ای راه حل‌های پیشنهادی خود را ارائه کردند. جلال زاده استاندار آذربایجان غربی در این خصوص گفت: بحث دریاچه ارومیه موضوع شهر ارومیه نیست بلکه باید بگویم حوزه آبریز دریاچه ارومیه ۵۲ کیلومتر مربع است و ۴ رودخانه ۷۰ درصد اب دریاچه را تامین می‌کنند و طبق آخرین مطالعات برای نجات دریاچه ۴ راه حل پیشنهاد شده است. وی افزود: انتقال بین حوزه‌ای یکی از راههای نجات دریاچه ارومیه است که رقم آن ۴ هزار میلیارد تومان نیست بلکه یک چهارم آن است همچنین صرفه جویی ، آبخیزداری و باروری ابرها نیز به نجات دریاچه ارومیه کمک می‌کند. حقیقت پور نماینده مردم اردبیل با اشاره به راهکارهای پیشنهادی خود برای نجات دریاچه ارومیه گفت: تعادل بخشی آب‌های ارومیه، تخته کردن ۳۰ هزار حلقه چاه ، اصلاح راندمان اب، جلوگیری از تبخیر پیش از حد آب ، کمربند سبز برای تلطیف هوا و جلوگیری از تبخیر ، باران مصنوعی و مقررات زیست محیطی رودخانه‌ها می‌تواند به کمک دریاچه ارومیه بیاید. دائمی سرپرست معاونت آب و آبفای وزارت نیرو نیز عنوان کرد: در خصوص مشکلات دریاچه ارومیه و علاج آن هیچ ابهامی وجود ندارد سندی که محیط زیست با کمک وزارت نیرو فراهم کرده بسیار منطقی است که می‌توان از طریق مدیریت به هم پیوسته منابع آب و مشخص کردن سهم دریاچه و کشاورزی می‌تواند به کمک بیاید . وی افزود: برای نجات دریاچه ارومیه آنچه که باقی می‌ماند یک تلاش ملی است و البته باید بگویم که کار سختی است که کشاورزی را تاکنون عادت به استفاده از آب کرده وادار کنیم که به صورت قطره چکانی از آب استفاده کند. در ادامه این مناظره درویش فعال محیط زیست و عضو هیئت علمی موسس تحقیقات جنگل‌ها و مراتفع کشور عنوان کرد: سال گذشته معاون جهاد کشاورزی عنوان کرد که نمی‌توانم به وظایفش در پنجم توسعه متعهد بماند چرا که در این زمینه به ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه نیاز دارد که این رقم به وزارت جهاد کشاورزی تخصیص نیافته است این در حالی است که موضوعاتی همچون طرح انتقال آب به دریاچه ارومیه با هزینه ۴ هزار میلیارد تومانی و سد گتوند را با هزینه ۳ هزار میلیارد تومانی اجرا کردیم. وی افزود: انتقال آب بین حوزه‌ای و بارور سازی ابرها مشکلات را حل نمی‌کند هم اکنون چند سال است که ابرها را باور کرده‌اید آیا میانگین بارش در ارومیه افزایش یافته است باید تلاش کنیم معیشت جایگزین را برای این حوزه تعریف کنیم چرا همه راه‌ها باید به کشاورزی ختم شود. و چرا از مزیت مرزی این حوزه استفاده نمی‌کنیم. قاضی پور نماینده مردم ارومیه با اشاره به راهکارهای پیشنهادی خود برای نجات دریاچه ارومیه گفت: آبخیزداری ،باروری ابرها و انتقال آب بین حوزه‌ای می‌تواند به نجات دریاچه ارومیه منجر شود اما با تعطیل کشاورزی در آذربایجان غربی مخالفم بلکه باید راندمان کشاورزی کاهش یابد، درآمد مردم منطقه از کشاورزی است و نمی‌توان حیات آنها را گرفت. اگر دولت برای دریاچه ارومیه کاری نکند به رهبری متوسل می‌شویم تا بنیاد مستضعفان دریاچه را نجات دهد. کیخواه معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست عنوان کرد: هم اکنون دریاچه ارومیه به مرحله از بحران رسیده است که شرایط موجود کمک می‌کند از بین رفتنش یعنی شاهد کاهش برف و باران و افزایش درجه حرارت در منطقه هستیم،مشکل دریاچه ارومیه به تنهایی توسط دولت و مردم حل نمی‌شود بلکه تمام نهادها همکاری کنند حتی ممکن است کشاورزان اسیب ببینند. وی افزود: رویکرد مدیریت منابع آب در کشور باید اصلاح شود و در برنامه‌های توسعه یک کشور تجدید نظر کنیم و برنامه‌های توسعه کشور را از منظر محیط زیست و منابع آب بررسی کنیم. *در ادامه این برنامه، مناظره‌ای با حضور قاضی پور نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی و محمد درویش فعال محیط زیست و عضو هیئت علمی موسس تحقیقات جنگل‌ها و مراتفع کشور برگزار شد. قاضی پور در ادامه این مناظره اظهار داشت: ما با شمال عراق همسایه هستیم و مشکلات حاد امنیتی داشته‌ایم که خوشبختانه با عملکرد نیروهای مسلح مشکلات حل شده و آذربایجان غربی امن شده است.ژ وی ادامه داد: نیروی کار در گذشته به کشورهای دیگر می‌رفت، ولی در حال حاضر در کشور خود کشاورزی و تولید داشته و مشکلاتی که در سال ۷۷، ۷۸ و ۷۹ که بحرانی بود را حل کرده‌ایم. قاضی پور با بیان این که ۴ میلیارد تومان از آب ما کم شده است، اظهار داشت: عملکرد زیست محیطی ما در گذشته بسیار بد بوده و در حق آذربایجان غربی و تبریز بد کرده‌ایم. *قاضی‌پور: دریاچه ارومیه نیز حیات و ممات ما است در مناظره نجات دریاچه ارومیه و در ادامه مناظره دو نفره درویش در پاسخ به سوال قاضی‌پور عنوان کرد: بنده یک مثالی برای شما می‌زنم حتما با تالاب کانون الیزا آشنا هستید که در جنوب دریاچه ارومیه و در جنب مهاباد به عنوان یکی از تالاب‌های اقماری به حساب می‌آید که در حال خشک شدن بود همین بچه‌های محیط زیست و تشکل‌های مردم‌نهاد رفتند و با مردم منطقه صحبت کردند و عنوان کردند اگر شما بخشی از حقابه کشاورزی خودتان را مجددا اختصاص دهید به احیاء این تالاب و اجازه بدهید که پرندگان دوباره به منطقه برگردند و به جای اسلحه و شلیک کردن به پرندگان مسئله پرنده‌نگری را راه بیندازید هم سبب تقویت درآمد پایدارتان می‌شوید و هم محیط زیست یک نفس تازه می‌کند و این کار صورت پذیرفت و این اعتمادسازی برقرار شد و تالاب کانون الیزا آخرین تالاب بین‌المللی ما به حساب می‌آید که توانست در کنوانسیون رامسر هم ثبت شود و الان مردم کانون الیزا عنوان می‌کنند که تالاب خون رگ‌های ما است و این حرف کلیدی آنها ست. درویش: بله بنده هم می‌خواهم این مسئله را عنوان کنم اگر ما این ظرفیت‌سازی را در حوززه کلان‌تر آبخیز دریاچه ارومیه انجام می‌دادیم و مردم را محرم می‌دانستیم و اجازه فعالیت به تشکل‌های مردم‌نهاد در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی می‌دادیم و نگاه امنیتی را از آنها بر می‌داشتیم آن مردم بهترین ابزار و بهترین مولفه بودند برای اینکه به خود کشاورزان و بومیان بگویند چرا باید دست کم برای یک مدت ۵ ساله بخشی از فعالیت‌های کشاورزی خودتان را برای احیاء و به نفع دریاچه ارومیه کاهش دهید. آقای قاضی‌پور مشکل اصلی ما می‌دانید چیست، مشکل اصلی ما این است که فکر می‌کنیم این آب شیرین اگر برود داخل دریاچه حرام می‌شود. قاضی‌پور: این حرف افراد نااهل است. درویشی: بحث این است که اگر سال ۱۳۷۴ که یک همایشی در تبریز برگزار شد و آن موقع پیشنهاد شد آب را از دریاچه ارومیه از طریق کانالی به ارس انتقال می‌دادند تا یک جوری از شر این غده سرطانی خلاص شویم و نتیجه آن تفکرات است که مدیریت حاکم بر حوزه چشم خودش را بست. *محیط زیست مرز سیاسی نمی‌شناسد درویش در ادامه گفت که سازمان حفاظت محیط زیست باید به وظایف خود عمل کند، حفظ محیط زیست لازمه رشد حیات است و نباید مانع از آن شد. وی با بیان این که معاون رئیس جمهور که همان رئیس سازمان محیط زیست است وظایف و نظارتش بیشتر از یک وزیر است، گفت: چرا نمایندگان با افزایش ساخت سد مخالفند؟ قاضی پور نیز گفت: احیای تالاب‌ها امر مهمی است که در مجلس کار گروهی تشکیل شد و بنده ۴ طرح در این راستا ارائه کرده‌ام حرف بنده این است که کل تالاب ها احیا شود نه تنها دریاچه ارومیه ولی متاسفانه عدم همکاری وزارت نیرو و دولت را شاهدیم. وی افزود: چرا به عنوان فعال زیست محیطی مخالف این هستید که آبی را به دریاچه ارومیه منتقل کنیم، چرا باید آبی که به نام دریاچه ارومیه گرفته می‌شود، به جای دیگر برده شده و برای کارخانه‌ها استفاده شود. درویش خطاب به قاضی پور گفت: بخش مهم و سهم عمده‌ای از آب‌ها را کشاورزی به خود اختصاص می‌دهد در حقیقت ۹۰ درصد آب‌ها مربوط به بخش کشاورزی است و تنها ۴ درصد آن به صنعت اختصاص دارد باید تمرکز خود را به بحث و بخش کشاورزی اختصاص دهیم. وی ادامه داد: ما همیشه به بحث کشاورزی مانند کودک نابالغ نگاه می:کردیم و می‌کنیم ولی در موضوع کشاورزی ما شاهد موفقیت نبودیم. قاضی پور در ادامه و خطاب به درویش گفت: حق ندارید به کشاورزان توهین کنید زیرا آنان شبانه‌روزی به کار خود در سرما و گرما مشغول هستند. چرا تنها استان آذربایجان غربی را می‌بینید چرا آذربایجان شرقی و کردستان جوابگو نیستند آیا در آنجا مطالعه صورت گرفته و شاهد اجرا بوده‌اید. درویش گفت: ما در گذشته ۱/۸ دهم میلیارد یعنی ۸۰۰ میلیون متر مکعب به کردستان برای بخش کشاورزی اختصاص دادیم و آنان نیز جوابگو هستند. وی ادامه داد: کوه چهل چشمه در کردستان تبدیل به کشت آبی شده است و موتور پمپ گذاشته‌اند و الان آب را می‌مکند.آقای کشتی‌بان به بنده گفت که چرا جلوی این مشکلات را نمی‌گیرید. بنده گفتم با سد سازی این مشکلات رفع می‌شود. مشکل اینجاست که رابطه بین مردم و مسئولان صورت نگرفته و ما در این باره مشکل داریم. قاضی پور در ادامه اظهار داشت: نهادهای مردم نهاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند که به داخل مجلس آمده و از نظرات آنان نیز استفاده می‌شود. ولی متاسفانه در دولت نفوذ ندارند. درویش گفت: ما ۵۰۰ تا ۶۰۰ نهادهایی از این دست در محیط زیست داریم که این نهادها ۸ سال پیش تا سقف ۲۰۰ هزار نهاد کاهش یافته است. ما به این تشکل‌‌ها نگاه امنیتی نداشته‌ایم بلکه آنان در حوزه محیط زیست فعال بوده‌اند. نباید به انها تهدید آمیز نگاه کرد. قاضی پور گفت: ما می‌خواهیم از حق آب ایران دفاع کنیم نه آب کشورهای دیگر. چرا وزارت نیرو فقط آب می فروشد.چرا باید اجازه چنین کاری داده شود؟ چرا نباید از دولت بخواهیم زمان‌بندی مدیریت جامع در حوزه محیط زیست صورت گیرد. درویش گفت: دولت ترکیه شاهد ضعفی بوده که آن به دلیل طرح بلندپروازانه‌ای بوده که اجرا کرده است.در این راستا موفق عمل نکرده است که وزیر کشور ترکیه نیز گفت ما منابع نفتی را به اشتراک نگذاشته‌ایم بلکه منابع آبی را به اشتراک گذاشته‌ایم. همچنین وی گفت: مگر کشوری منابع نفتی را به ما داده که ما منابع آبی بدهیم. وی با بیان این که نفت یک کالای اقتصادی است، گفت: محیط زیست مرز سیاسی نمی‌شناسد، چرا باید به مردم پایین دست احترام نگذاریم. وی در ادامه افزود: بنده با باروری ابرها مخالف هستم چرا که رطوبت برای یک منطقه شده و منطقه دیگر از رطوبت مصنوعی استفاده می‌کند. گزارش از: تسنیم |  |
↧
بررسی وضعیت دریاچه ارومیه در برنامه مناظره +فیلم اظهارات قاضی‌پور
↧