| شهر تبریز از دیرباز در بسیاری عرصه ها و به ویژه در مدیریت کلان شهری، برای سایر شهرها به عنوان الگوی برتر پاك‌ترين، تميزترين، زيباترين و توسعه‌يافته‌ترين شهر ايران اسلامي معرفی می شود، به طوری که در جوامع داخلی و بین المللی شهر تبریز را به عنوان شهر اولین ها می شناسند، که به نظر می‌آید در طرح مهرانه رود چندان موفق عمل نکرده اند. * مهرانه رود، همچنان چشم انتظار مایه حیات بر همین اساس، یکی از آرزوهای دیرینه هر شهروند تبریزی، آبدار کردن مهرانه رود و یا همان مهران‌رود (قوری‌چای) بوده و هست، سرچشمه این رودخانه، دامنه‌های کوه سهند است که پس از ورود به تبریز در جهت شرق به غرب جريان پيدا مي كند و در نهایت در ناحیه شمال‌غربی تبریز و در پیرامون فرودگاه به تلخه‌رود می ریزد. بدون شک، امروزه زیباترین و مدرن ترین شهر های جهان در کنار رودخانه ها شکل گرفته اند که در جذب توریسم، کمک به تلطیف هوا، ایجاد سلامت روحی و روانی شهروندان، ايجاد اشتغال، تامین آب فضاهای سبز حاشیه شهر ها، تقویت روحیه نشاط و شادابی مردمان آن منطقه، زیباتر شدن چهره شهرها و ... نقش تعیین کننده ای داشته و این در حالی است که مهرانه رود در شهر تبریز، هنوز چشم انتظار نگاه ویژه مساعدت مسئولان و همت والاي متوليان اجرای این طرح به سر می برد؟ که فکری برای رفع عطش و تشنگی «شاهرگ حیاتی شهر اولین ها» داشته باشند؟! * مهرانه رود از شدت تشنگی توفانی است از سوی دیگر، در صورت آبدار شدن این رودخانه در شهر تبریز، می توان حیات دوباره به شهر اولین ها بخشید و از سوی دیگر، این شهر نیز تبدیل به زیبا ترین و بهترین شهر جهان برای زندگی می گردد. حال پرسش مهمی که در این خصوص مطرح است اینکه، دست اندرکاران، مسئولان و متولیان اجرای این پروژه چرا به عظمت و ظرفیت های این طرح کم توجهی می کنند و برای به ثمر رسیدن این طرح، امروز و فردا می کنند و چرا در این مورد هزینه های لازم صورت نمی گیرد؟! با وجود این همه اما و اگرهایی که در زمینه طرح احیاء، ساماندهی و آبدار کردن مهرانه رود در طول بیش از هفت دهه مطرح شده و یا می شود، ولی به نظر می رسد، برخی مسئولان مهم‌ترين طرح زیر بنایی شهر اولین ها را فراموش کرده اند که این روزها از شدت تشنگی توفانی است و این رودخانه همچنان با چشیدن طعم تشنگی، در انتظار اقدامات اجرایی و راهبردی مسئولان به سر می‌برد. * آیا مهرانه‌رود تبریز، زاينده‌رود دوم ايران می شود هنوز سوالات بی شماری در این خصوص مطرح بوده و هست و اینکه کارشناسان و مسئولان چه نسخه ای را برای آبدار کردن این رودخانه پیچیدند؟ آیا مهرانه‌رود تبریزی ها زاينده‌رود دوم ايران خواهد شد و یا نه؟! آیا مهرانه رود، هم بعد از آبدار شدن به سرنوشت زاينده‌رود دچار خواهد شد؟ به همین اعتبار، اینکه شهر تبریز با این همه ظرفیت و پتانسیلی که از آن نام برده می شود، آیا مستحق داشتن یک رودخانه پر آب داخل شهری را ندارد؟ بسیاری از سوالات دیگر و اينکه مسئولان و دست اندرکاران اجرای این طرح بايد بيش از گذشته تلاش نمايند و گوش به زنگ باشند که از احداث، طرح احیاء و ساماندهی مهرانه رود در شهر اولین ها بیش از نیم قرن می گذرد و بعد از گذشت بیش از دو یا سه دهه دیگر، این پروژه یک قرنه خواهد شد. نکته قابل تامل دیگر اینکه، دست اندرکاران، مسئولان و مدیران شهری باید ضمن توجه به زيرساخت‌هاي رفاهي و گردشگري یک شهر و یا منطقه باید با مشارکت یکدیگر و همدلی به بهترین نحو از ظرفیت‌ها و پتانسیل های موجود استفاده کرده و آنها را به قابلیت‌های اجرایی برای رفاه، آرامش، امنیت، نشاط و شادابی مردم آن منطقه و شهر بکار بگیرند. * آبدار شدن مهرانه رود؛ در محاق فراموشی در همین حال، خلیل فرامرزی، بازنشسته و ساکن چای کنار بلوار منجم در گفت و گو با خبرنگار ایسنا ضمن تقدیر از عمکرد شهرداری در این ارتباط، با بیان اینکه در گذشته این رود خانه محلی برای انتشار آلودگی های زیست محیطی و تجمع حیوانات موذی ناقل بیماری های واگیر بود، می گوید با ساماندهی و پاکسازی این تهدید، فرصتی برای توسعه زیرساخت های رفاهی، تفریحی و گردشگری شهر تبدیل شده است. توحید کاظمی، دانشجو و شهروند ساکن یکی دیگر از محلات چای کنار این رودخانه نیز ضمن انتقاد از عملکرد برخی از دستگاه ها و سازمانها در این باره به خبرنگار ایسنا می گوید، هر از چند گاهی مسئولان خبر آبدار کردن مهرانه رود را از سوی رسانه ها منتشر می کنند، ولی تا به امروز این طرح عملیاتی نشده و مثل اینکه مسئولان آن را فراموش کرده اند. * مهرانه رود، ماه عسل شهر اولین ها می شود موسی نظری، شهروند دیگر تبریزی نیز معتقد است که شهرداری تبریز در سال های اخیر گام های موثری را برای پاکسازی و زیبایی شهر تبریز انجام داده که یکی از این طرح ها همین ساماندهی مهرانه رود است که بستر لازم را براي ايجاد زيرساخت‌هاي رفاهي و گردشگري در این منطقه از شهر فراهم آورده است. فاطمه نظری، شهروند تبریزی ساکن کوی میر داماد هم نصب تجهیزات و امکانات ورزش صبحگاهی، ایجاد باند ویژه دوچرخه سواری، اجرای طرح های فضای سبز، نورپردازی، ایجاد زیر ساخت های رفاهی و تفریحی و اجرای طرح های مبلمان در حاشیه این رودخانه را از جمله اقدامات خوب شهرداری در طرح ساماندهی مهرانه رود بیان می کند و بر این باور است که با همکاری سایر دستگاه ها و سازمان های متولی و به ویژه خود شهروندان تبریزی بهتر از اینها می توان به زیبا سازی این منطقه و به ویژه شهر تبریز کمک کرد و این رودخانه را به ماه عسل شهر اولین ها تبدیل نمود. * حال و روز مهرانه رود خوش نیست از سویی، شهروندان تبریزی از حال مهرانه رود گفتند که این روزها حال خوشی ندارد، نکته در خور تامل دیگر در این راستا اینکه، اظهار نظر و ارایه دیدگاه های برخی از مدیران و مسئولان استانی و به ویژه دست اندرکاران اجرای این طرح است که همه متفق القول هستند که اجرای آن برای شهر اولین ها خوب و مثمرثمر بوده، ولی چرا آبدار کردن این رودخانه محقق نشده است ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻨﻜﺎش و ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﻴﺎز دارد. بر همین اساس، احمد علیرضا بیگی، استاندار آذربایجان شرقی، اجرای طرح آبدار کردن مهرانه‌رود را موجب زیباتر شدن چهره شهر تبریز و تقویت روحیه نشاط و شادابی مردم بیان می کند و می گوید،" قطعا با اجرای این طرح، بافت پیرامونی مهرانه‌رود نیز تحت تاثیر قرار گرفته و منجر به سرمایه‌گذاری های مختلف از جمله در حوزه گردشگری خواهد شد." محمدحسین فرهنگی، نماینده مردم تبریز، اسكو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی هم ضمن تأکید بر لزوم ساماندهي مهرانه رود از سوي مسئولان شهري و استاني گفته که" طرح آبدار كردن مهرانه رود بايد با هماهنگي ارگان‌هاي ذيربط با سرعت پيگيري شود، چرا كه علاوه بر زيباسازي شهر و جذب گردشگر در زمينه تلطيف هواي تبريز نيز مؤثر است.این کار، موضوع مصوبه هیأت دولت در شهر تبریز نیز هست، ولی به علت تعلل مسئولان سال‌ها به تأخیر افتاده است. البته باید از شهرداری تقدیر کرد که با توجه به منابع محدود خود، ساماندهی را به خوبی پیش برده است." علیرضا منادی، نماینده مردم تبریز، اسكو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی نیز " با قدردانی از تلاش‌های شهرداری تبریز در ساماندهی و اتمام طرح بهسازی بستر مهرانه‌رود این امر را زمینه‌ساز افزایش ضریب بهداشت و سلامت محیطی و زیباسازی شهر ارزیابی می کند." برخی مسئولان با مهرانه رود، نامهربان هستند شهردار تبريز هم اجراي طرح ساماندهي مهرانه‌رود در سال ۸۵ و تبديل مسير ۱۸ كيلومتري اين رودخانه درون‌شهري از يك تهديد زيست محيطي به فرصت گردشگري و رفاهي تفريحي را نمونه بارز اقدامات عملي مديريت شهري در حوزه مسايل زيست محيطي بیان می کند و می گوید" مديريت شهري تبريز پس از گذشت ۷۲ سال از احداث مسيل مهرانه‌رود توسط حاج ارفع‌الملك جليلي، شهردار وقت تبريز در سال ۱۳۱۳ در شرايطي تصميم به ساماندهي و احياي آن گرفت كه به دليل وضعيت اسفبار داخل مهرانه‌رود و تبديل آن به مأمني براي حيوانات و جانوران موذي و فاضلاب‌هاي شهري و زباله‌داني، اين مسير به يك تهديد زيست‌محيطي براي شهر تبريز و شهروندان آن تبديل شده بود." به گفته علیرضا نوين، "شهرداري تبريز در سال ۸۵ با صرف اعتباري بالغ بر ۳۰۰ ميليارد ريال موفق به ساماندهي و احياي بستر اين رودخانه و تبديل آن به يكي از جاذبه‌هاي رفاهي، تفريحي و گردشگري شهري تبريز شد، با اين حال و علي‌رغم وعده دولتمردان مبني تأمين اعتبارات مورد نياز براي انتقال آب از سد شهيد مدني و آبدار كردن بستر اين رودخانه، تاكنون اين آرمان مردم شهر تبريز و البته وعده مسئولان دولتي جامه عمل نپوشيده و طرح آبداركردن مهرانه‌رود در حد شعار باقي مانده است." ارسلان هاشمي، مديرعامل آب منطقه اي آذربايجان شرقي نیز با بیان اینکه با انتقال آب از سد شهيد مدني، مهرانه رود آبدار مي شود، گفته که" با آبدار شدن مهرانه رود علاوه بر زيبايي شهر، آب عبور داده شده از آن باعث لطافت هواي تبريز و ايجادآرامش در منطقه مي شود." حبيب شيري آذر، عضو شوراي اسلامي شهر تبريز هم با بیان اینکه" طرح آماده‌سازي و آبداركردن مورد توجه جدي اعضاي شوراي اسلامي شهر تبريز قرار دارد، گفته با عملي شدن اين طرح، رودخانه قديمي تبريز كه از شرق به غرب شهر كشيده شده است، دوباره جان مي‌گيرد و يكي از آرزوهاي ديرينه مردم تبريز جامه عمل خواهد پوشيد." * مهرانه رود، چشمان غرق به تماشا را غرق خواهد کرد حال سئوالی که پیش می آید اینکه،کی مهرانه رود به شهر اولین ها سلام می کند و چشمان غرق به تماشا را غرق خواهد کرد؟ از سوی دیگر، باید توجه داشته باشیم آب مایه حیات جنبندگان و نباتات همواره در شكل گيري تمدن ها نقش بسزايي داشته، تا بدانجا كه كهن ترين تمدن هاي بشري در كنار رودخانه ها شكل گرفته اند. بدینسان، كارشناسان شهري و حتي زيست محيطي تلاش براي حفاظت از محیط زیست و به ویژه آب و خاک را گامي موثر برای توسعه پايدار شهرها و کشورها بیان می کنند. با این وجود با بررسی آيات، روايات و سيره اهل بيت (ع) روشن مي شود که هيچ مکتبي به اندازه دین مقدس اسلام به طبيعت و محيط زيست اهميت نداده است. چرا که فلسفه اصلی جهان آفرينش بر پايه نظم و عدالت بوجود آمده که در این راستا در قرآن کریم در آیه ۳۰ سوره انبیاء بر اهمیت این امر تاکید شده است: " أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ. آيا كسانى كه كفر ورزيدند ندانستند كه آسمانها و زمين هر دو به هم پيوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختيم و هر چيز زندهاى را از آب پديد آورديم آيا [باز هم] ايمان نمىآورند". و همچنین در مورد اهمیت آب و حفظ این مایه حیات جنبندگان و نباتات از جمله در آیه ۷ سوره هود، آیه ۵ سوره حج، آیه ۲۴ سوره قصص، آیه ۴۸ سوره فرقان، آیه ۹ سوره ق، آیه ۴ سوره رعد و سوره نور آیه ۴۵ سفارش شده است. * باید چشم انتظار شب های روشن ماند تا اینکه ..به هر حال آنچه در این راستا مهم به نظر می رسد، اینکه باید همگان برای به نتیجه رسیدن مهم‌ترين طرح زیر بنایی شهر اولین ها به همدیگر کمک نمایند، چرا که در صورت محقق شدن این طرح یعنی آبدار کردن مهرانه رود، بی تردید، این رودخانه به عنوان شاهرگ حياتي و عامل اصلی طراوت، نشاط، عمران و آباداني شهر تبریز است. بطوری که حرف و حساب کارشناسان، مسئولان، مدیران و حتی شهروندان تبریزی، اجراي طرح ساماندهي مهرانه‌رود و به تبع آن آبداركردن اين رودخانه و در نهايت ايجاد جاذبه‌هاي تفريحي و گردشگري در طول مسير مهرانه‌رود را از جمله دستاوردهای مهم شهر اولین ها بیان می کنند که به نوع خود در سطح منطقه و جهان بی نظر خواهد بود، ولی تا حالا چرا مسئولان ذیربط تن به این کار نمی دهند و روز به روز بر مدت اجرای این طرح افزوده می شود، جای بسی تأسف است که بماند.از سویی، اخیرا طی تحقیق و ارزیابی انجام شده توسط سازمان ملل متحد، شهر تبریز پیش از شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، قم، ارومیه، مشهد و... به عنوان بهترین شهر برای زندگی در ایران شناخته شده و از دیر باز برای اهل سياحت و تجارت در اقصي نقاط جهان این شهر نام آشنای است و به بیان دیگر شهر تبریز در گذشته و امروز در بسیاری از عرصه ها جزو شهر اولین های ایران بوده و هست، ولی چرا در اجرای موفق بعضی از طرح های زیر بنایی و راهبردی آن ناموفق عمل شده، باز هم جای بسی تأسف است که این هم پس بماند. گزارش- موسی کاظم زاده -ایسنا |  |
↧
آیا مهرانه‌رود تبریز، زاينده‌رود دوم ايران می شود؟
↧